امیر المؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام، به بنی آدم در مورد ضعف و ناتوانی او هشدار می دهد که ای انسان غافل مباش و گرفتار غرور مشو، و جایگاه خویش را بشناس که تو سزاوار تکبر نیستی. در حکمت 419، نهج البلاغه این مضمون اینگونه آمده است:«مِسْکینٌ ابْنُ آدَمَ، مَکْتُومُ الاَجَلِ، مَکْنُونُ الْعِلَلِ، مَحْفُوظُ الْعَمَلِ، تُؤْلِمُهُ الْبَقَّةُ، وَ تَقْتُلُهُ الشَّرْقَةُ، وَ تُنْتِنُهُ الْعَرْقَةُ.»، بیچاره فرزند آدم! مرگش پنهان، بیماریهایش پوشیده، و کردارش نزد خدا محفوظ است. پشهای او را میآزارد، جرعهای گلوگیر او را از پا میاندازد، و عرق او را بدبو میسازد.
هرچند انسان دارای قدرت و توانایی هایی است که خداوند متعال به او عطا فرموده است، بگونه ای که امروزه فضا، و دریا ها و اعماق زمین را به تسخیر خویش درآورده است، و این دلیل نمی شود که ضعف های خودش را نادیده بگیرد، و به هوس رانی بپردازد. امیر المؤمنین علیه السلام، به چندین نقطه ضعف انسان اشاره می کند، که بیچاره انسان یک روزی در چنگال مرگ گرفتار می شود و رهایی از آن برایش ممکن نیست، از طرفی زمان گرفتار شدن برایش معلوم نیست، بدین معنا که انسان همواره باید آمادگی برای مرگ را داشته باشد، تا دچار حسرت نشود. از سویی دیگر یکی از بزرگترین نعمت های خداوند سلامتی است که این هم مقرون ومکنون با بیماری هاست، تا این نعمت در اختیار اوست، باید در مسیر اطاعت گام بردارد، تا گرفتار پشیمانی نشود.
تا که دستت میرسد شو کارگر *** چون فتی از پای خواهی زد به سر
بعد حضرت می فرماید، باید انسان مواظب باشد، که تمام اعمال ورفتارش در نزد خداوند محفوظ است، که خداوند در سوره زلزال می فرماید:«فمن یعمل مثقال ذره خیرا یره و من یعمل مثقال ذره شرا یره» پس هر کس به مقدار ذرّهاى کار نیک کرده باشد همان را ببیند. و هرکس هم وزن ذرهاى کار بد کرده باشد آن را ببیند.
در ادامه حضرت اشاره می کند که در نا توانی انسان همین بس که پشه ای او را می آزاراد و جرعه ای آب که می نوشد، می تواند سبب خفگی و مرگ او شود. و عرق بدنش سبب انزجار از او گردد. والسلام.
کلمات کلیدی: